Preview

Шаги/Steps

Расширенный поиск

Pers. 3.39–43 and the Phalaris legend

https://doi.org/10.22394/2412-9410-2024-10-2-197-203

Аннотация

   Рассуждая о том, как укоры больной совести не дают покоя человеку, который не утратил понимания истинной добродетели, хотя и сошел с ее стези, Персий (3.39–43) приводит два хрестоматийных примера, связанных с Фаларидом и Дионисием/Дамоклом: если бы Юпитеру было угодно наказывать жестоких тиранов душевными муками, то страдания а) того, кого поджаривают в медном быке, или b) того, над чьей головой на роскошном пиру свисает меч, показались бы им пустяками. Традиционное понимание этих строк предполагает сразу несколько сильных логических «перескоков», которые справедливо отметили (хотя не совсем удачно попытались оправдать) Н. Радд и Р. А. Харви. Угрызения совести тиранов сравниваются с физическими страданиями не их самих, но их жертв; при этом ради равновесия двух exempla мучения Дамокла приходится считать изощренной пыткой, устроенной ему Дионисием, — уходя в сторону от того толкования, которое дают эпизоду с Дамокловым мечом Цицерон и Гораций (Дионисий демонстрирует своему подданному, насколько безрадостна жизнь деспота, который ежеминутно страшится покушения). Между тем ходу мысли Персия можно, как кажется, вернуть связность, предположив, что ст. 39 отсылает к той версии Фаларидовой легенды, согласно которой восставшие жители Агригента сожгли тирана в том же медном быке, в котором он сжигал других (ср. в первую очередь Ov. Ibis 439–440 — пассаж, близкий Персию в том числе и лексически). При такой интерпретации наказанием за преступления тиранов служит или жестокое возмездие по принципу ius talionis (Фаларид), или постоянный страх этого возмездия, отравляющий жизнь (Дионисий; именно он, а не Дамокл, выведен в ст. 40–41) — однако угрызения совести способны оказаться мучительней и того, и другого.

Об авторе

В. В. Зельченко
Институт древних рукописей им. Месропа Маштоца (Матенадаран)
Армения

Всеволод Владимирович Зельченко, кандидат филологических наук, старший научный сотрудник

отдел переводной литературы

0009; пр-т Маштоца, д. 53; Ереван



Список литературы

1. Barr, W. (Intro., Comment.) (1987). The Satires of Persius (G. Lee, Trans.). Francis Cairns.

2. Bentley, R. (1699). A Dissertation upon the Epistles of Phalaris. With an answer to the objections of honourable Ch. Boyle, Esq. Printed by J. H.

3. Bianchetti, S. (1987). Falaride e Pseudofalaride: Storia e leggenda. L’Erma di Bretschneider.

4. Boeft, J. den, Drijwers, J. W., Hengst, D. den, & Teitler, H. C. (2013). Philological and historical commentary on Ammianus Marcellinus XXIX. Brill.

5. Boyle, Ch. (1699). Dr Bentley’s Dissertations on the Epistles of Phalaris, and the fables of Aesop (3<sup>rd</sup> ed.). Printed for Tho. Bennet.

6. Casaubon, I. (Ed., Comment.) (1839). Auli Persii Flacci Satirarum liber … (new ed., M. Casaubon, & F. Duebner, Eds.). E libraria Lehnholdiana.

7. Conington, J. (Trans., Comment.) (1893). The Satires of A. Persius Flaccus (H. Nettleship, Ed.) (3<sup>rd</sup> ed., rev.). Clarendon Press.

8. Degl’Innocenti Pierini, R. (2008). La spada di Damocle: Cicerone e il banchetto col tiranno (Tusc. 5, 61–62). In L. Castagna, & C. Riboldi (Eds.). Amicitiae templa serena: Studi in onore di G. Aricò (Vol. 2, pp. 1327–1349). Vita e Pensiero.

9. Del Amo Lozano, M. (2011). Aelii Antonii Nebrissensis grammatici in A. Persium Flaccum, poetam satyricum, interpretatio: Edición y estudio. Peter Lang.

10. Ebert, I. F. (1830). ΣΙΚΕΛΙΩΝ, sive Commentariorum de Siciliae veteris geographia, historia, mythologia, lingua, antiquitatibus sylloge (Vol. 1, Pt. 1). Sumtu fratrum Bortnaeger.

11. Gatti, P. L. (2014). Ovid in Antike und Mittelalter: Geschichte der philologischen Rezeption. Franz Steiner Verlag.

12. Gildersleeve, B. L. (Ed., Comment.) (1875). The Satires of A. Persius Flaccus. Harper & Brothers.

13. Harder, A. (Intro., Ed., Trans., Comment.) (2012). Callimachus. Aetia, Vol. 2: Commentary. Oxford Univ. Press.

14. Harvey, R. A. (1981). A commentary on Persius. Brill.

15. Hinz, V. (2001). Nunc Phalaris doctum protulit ecce caput: Antike Phalarislegende und Nachleben der Phala ris briefe. K. G. Saur.

16. Kenney, E. J. (2012). Satiric textures: Style, meter, and rhetoric. In S. Braund, & J. Osgood (Eds.). A companion to Persius and Juvenal (pp. 113–136). Wiley-Blackwell.

17. Kissel, W. (Ed., Trans., Comment.) (1990). Aules Persius Flaccus. Satiren. Karl Winter Universitätsverlag.

18. Knaack, G. (1887). Callimachea. Herrcke & Lebeling.

19. La Penna, A. (Proleg., Ed., Comment.) (1957). P. Ovidi Nasonis Ibis. La Nuova Italia.

20. Massimilla, G. (Intro., Ed., Trans., Comment.) (1996). Callimaco. Aitia: Libri primo e secondo. Giardini.

21. Polito, M. (2001). Dagli scritti di Eraclide sulle Costituzioni: Un commento storico. Arte Tipografica S. A. S.

22. Rudd, N. (1977). Lines of enquiry: Studies in Latin poetry. Cambridge Univ. Press.

23. Scivoletto, N. (Ed., Comment.) (1956). A. Persi Flacci Saturae: Testo critico e commento. La Nuova Italia.

24. Squillante, M. (2007–2008). La felicità e il potere: L’exemplum di Damocle nella rielaborazione tardoantica. Incontri triestini di filologia classica, 7, 249–260.

25. Wageningen, J. van. (1905). De Damoclis gladio. Mnemosyne, 33, 317–329.

26. Wilamowitz-Moellendorff, U. von. (1921). Geschichte der Philologie. Teubner.

27. Zetzel, J. E. G. (2018). Critics, compilers, and commentators: An introduction to Roman philology, 200 BCE — 800 CE. Oxford Univ. Press.


Рецензия

Для цитирования:


Зельченко В.В. Pers. 3.39–43 and the Phalaris legend. Шаги/Steps. 2024;10(2):197-203. https://doi.org/10.22394/2412-9410-2024-10-2-197-203

For citation:


Zeltchenko V.V. Pers. 3.39–43 and the Phalaris legend. Shagi / Steps. 2024;10(2):197-203. https://doi.org/10.22394/2412-9410-2024-10-2-197-203

Просмотров: 91


Creative Commons License
Контент доступен под лицензией Creative Commons Attribution 4.0 License.


ISSN 2412-9410 (Print)
ISSN 2782-1765 (Online)